การทำอาหารเก่งๆถือเป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งทั้งหญิงทั้งชาย วันนี้ที่บ้านทำข้าวซอยกินกัน คุยได้เลยว่าข้าวซอยที่ไหนก็ไม่อร่อยเท่าที่บ้าน เป็นสูตรของแม่ยาย ยังคิดว่าถ้าตกงานทำข้าวซอยขายดีกว่ารับรองอร่อยไม่แพ้ใครในเชียงใหม่ จริงๆข้าวซอยเป็นอาหารฟิวชั่นอย่างหนึ่งที่มีประวัติศาสตร์ มี story ลากยาวเกี่ยวเนื่องตั้งแต่สมัยกุบไลข่านเชียวนะ เป็นอาหารที่ fusion มากกว่า 2 วัฒนธรรม เริ่มที่ส่วนน้ำแกงกะหรี่จากอินเดีย มาเพิ่มเส้นข้าวซอยที่ไทใหญ่ในรัฐฉานประเทศพม่า ต่อมากลุ่มจีนฮ่อค้าขายผ่านมาทางนี้ชอบใจเก็บมาปรับปรุงให้เข้ากับความเป็นมุสลิมของตนเอง ในที่สุดจีนฮ่อนำติดตัวเข้ามาที่เชียงใหม่เมื่อร้อยกว่าปีก่อน ปกติจีนฮ่อจะค้าขายไปมาไม่อยู่ถาวร จีนฮ่อเข้ามาอยู่ในไทยมากขึ้นเรื่อยๆในสมัยรัชกาลที่ 5 เนื่องจากแถวยูนนาน ขณะนั้นเกิดความวุ่นวายขัดแย้งกับราชวงศ์ชิงที่ปกครองจีน ช่วงนั้นคนจีนเรียกกลุ่มจีนที่นับถือมุสลิมแถวยูนนานว่า “หุย”ซึ่งต่างจากจีนทั่วไป ไทยล้านนาแต่เดิมเรียกคนจีนจากยูนนานเหมารวมทั้งหมดว่า”ฮ่อ” สันนิษฐานว่าน่าจะมาจากคำว่า “หุย”จีนฮ่อกลุ่มนี้เดิมทีเป็นมุสลิมแถวตะวันออกกลางเข้ามาอยู่แถวยูนนานตั้งแต่สมัยเจง กิสข่าน-กุบไลข่านโดยมาในฐานะทหารร่วมรบ มาค้าขายและอพยพตามกันมา หลายร้อยปีต่อมาทั้งภาษาทั้งวัฒนธรรมกลายเป็นคนจีนไปแต่รูปร่างยังพอเห็นเค้าลางอยู่ อีกสิ่งหนึ่งที่ยังคงอยู่อย่างมั่นคงคือศาสนาอิสลาม จีนหุยกลุ่มนี้ยุคต่อมาถูกทางการจีนมองเป็นคนชั้นสอง ถูกกดขี่ข่มเหง ครั้นถึงยุคราชวงศ์ชิง เกิดข้าวยากหมากแพงทุจริตคอรัปชั่นทุกหย่อมหญ้า ที่สุดเกิดกบฏไท่ผิง จีนฮ่อร่วมก่อการกบฏด้วย ทางการจีนปราบปรามหนัก ที่สุดกลุ่มกบฏจีนฮ่อพ่ายแพ้แตกร่นลงใต้ เมื่อกองกำลังที่เหลือรวมตัวกันได้ก็ปล้นสะดมตีชิงบ้านเมืองเรื่อยมา จนล่วงเข้ามาในเขตปกครองของไทยทางตอนเหนือ จึงเกิดศึกปราบฮ่อนานราว 20 ปี ปรากฏในประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัชกาลที่ 5 ช่วงนั้นชาวจีนฮ่อเริ่มเข้ามาลงหลักปักฐานในไทยมากขึ้น ไม่เร่ร่อนค้าขายไปมาเหมือนแต่ก่อน ที่เชียงใหม่ทางการได้อนุญาตให้อาศัยอยู่ทางเหนือนอกเมือง ปัจจุบันชื่อที่ยังบ่งชี้คือ “หนองฮ่อ” ที่ถนนเจริญประเทศคือ”ชุมชนบ้านฮ่อ”และอีกหลายที่ในเขตเมืองเชียงใหม่ วกกลับมาคุยเรื่องข้าวซอยดีกว่า กลุ่มจีนฮ่อนี้แต่เดิมก็เดินทางค้าขายระหว่างบ้านตนเองคือแถวยูนนาน ลงมาสิบสองปันนา เข้าลาวบ้าง เข้าชุมชนไทใหญ่ในรัฐฉานบ้างพม่าบ้าง ที่สุดรับเอาข้าวซอยจากไทใหญ่มาปรับปรุง
ชื่อข้าวซอยในพม่าเรียกตามชื่อไทใหญ่ว่า”อนโน เขาสะเว” (Ohn-No Khao Swe) คือ”อนโน ข้าวซอย”นั่นเอง หน้าตาก็เป็นข้าวซอยแต่ต่างไปอยู่บ้าง กินกับพริกแห้งคั่วน้ำมัน เชื่อว่าจีนฮ่อ รับ “อนโน ข้าวซอย”จากไทใหญ่มาปรับปรุงใส่เนื้อ ใส่ไก่ ที่สุดเปิดร้านเผยแพร่ในเชียงใหม่ ลูกหลานปรับปรุงรสชาติอีกนิดใส่กะทิอีกหน่อยจนเป็นข้าวซอยเชียงใหม่ที่โด่งดังนั่นเอง
ขอบคุณภาพจาก : https://www.chillpainai.com/scoop/5933/
เขียนโดย นพ.จตุชัย มณีรัตน์
ติดตามบทความอื่นๆ ได้ที่ https://w2.med.cmu.ac.th/suandok-variety/