เธอคืออาจารย์ใหญ่

ผู้นำเสนอผลงานและที่อยู่ติดต่อ : กุลลัดดา ตุ่นรัตน์ :งานการพยาบาลผู้ป่วยศัลยศาสตร์

สิ่งที่ได้เรียนรู้

“… ในภาวะวิกฤติถ้าหากเรามีความคิดเชิงบวกกับสิ่งที่เกิดขึ้นมักสร้างโอกาสให้เราได้เสมอ การเรียนรู้โดยลงมือปฏิบัติ (learning by doing) จะช่วยพัฒนาสมรรถนะในการทำงานได้ดียิ่งขึ้นและควรอยู่ภายใต้การนิเทศของทีมผู้ชำนาญในเรื่องนั้น ๆ การดูแลผู้ป่วยโดยใช้แนวคิด Humanized care จะช่วยลดปัญหาการฟ้องร้องจากผู้ป่วยและญาติอันเนื่องมาจากความไม่พึงพอใจต่อการรักษา รวมถึง Teamwork เป็นหัวใจสำคัญในการทำงานให้ประสบความสำเร็จได้ …”

รายละเอียด
การเสียชีวิตของผู้ป่วยในหอผู้ป่วยหนักศัลยกรรมประสาท เป็นภาพที่ฉันเห็นจนชินตาตลอดการทำงานมาเกือบ 11 ปี แต่ไม่ได้หมายความว่าฉันไม่ได้รู้สึกอะไรเลย ความเศร้าใจกับสิ่งที่เกิดขึ้นก็คงเทียบไม่ได้กับความรู้สึกของผู้ที่เป็นญาติของผู้ป่วยที่ต้องสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รักไปดังเช่นผู้ป่วยรายนี้ “เธอ” ได้สร้างคุณค่าอันยิ่งใหญ่ให้กับฉันและเจ้าหน้าที่ในหอผู้ป่วยหนักศัลยกรรมประสาททุกคน ฉันขอเรียกเธอว่า “อาจารย์ใหญ่”

เวรบ่ายวันหนึ่งฉันได้รับโทรศัพท์แจ้งย้ายผู้ป่วยจากห้องผ่าตัด ผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดไขสันหลังบริเวณเอว เนื่องจากมีก้อนเนื้องอกไปกดทับอยู่ ทำให้ขาทั้งสองข้างของเธอแค่ขยับได้เล็กน้อย จากสภาพที่เห็นไม่น่าจะย้ายมาอยู่ที่ห้องไอซียูด้วยซ้ำ ทุกอย่างเป็นไปตามที่ฉันคาดการณ์เอาไว้ตอนต้น หลังจากฟื้นจากยาสลบขาทั้งสองข้างกลับมามีแรงมากขึ้น ปรากฏการณ์นี้ได้สร้างความดีใจต่อตัวผู้ป่วยและสามีของเธอเป็นอย่างมาก เมื่ออาการดีขึ้นแพทย์จึงย้ายเธอไปพักฟื้นต่อที่หอผู้ป่วยสามัญ ทุกอย่างดูเหมือนจะจบลงด้วยดีสำหรับการผ่าตัดของเธอในครั้งนี้ ฉันหยุดงานไปหลายวันแล้วก็กลับมาทำงานอีก วันนั้นเป็นเวรเช้าฉันได้พบกับผู้ป่วยรายนี้อีกครั้งแต่สภาพร่างกายของเธอเปลี่ยนไปมากจนฉันตกใจ เธอไม่รู้สึกตัว ได้รับการใส่ท่อช่วยหายใจและใช้เครื่องช่วยหายใจ เนื่องจากมีอาการติดเชื้อในกระแสเลือดอย่างรุนแรง ความดันโลหิตต่ำมาก ปัสสาวะไม่ออกและมีอาการบวมทั้งตัว แพทย์ได้พยายามช่วยเหลือโดยให้ยาเพิ่มความดันโลหิตจนถึงขนาดสูงสุดแต่อาการก็ยังไม่ดีขึ้น และได้ให้ยาขับปัสสาวะแต่ปัสสาวะก็ไม่ออกเลยส่งผลให้ทั้งน้ำและของเสียคั่งอยู่ในร่างกายเธอ

สภาพที่เห็นสร้างความวิตกกังวลใจให้แก่สามี ลูกสาวและบรรดาญาติพี่น้องของเธอเป็นอย่างมาก พร้อมกันนั้นยังมีความรู้สึกไม่พึงพอใจต่อการรักษา ความเห็นของทีมแพทย์ถึงทางออกที่เหลืออยู่เพื่อรักษาลมหายใจของเธอไว้ ก็คือทำการบำบัดแทนการทำงานของไตอย่างต่อเนื่อง(CRRT) ญาติยินยอมที่จะให้แพทย์รักษาต่อเพื่อยื้อชีวิตของเธอเอาไว้ แต่ปัญหาที่ตามมาคือการทำ CRRT เป็นสิ่งที่เจ้าหน้าที่พยาบาลทุกคนไม่เคยมีประสบการณ์ในการทำมาก่อน แม้จะเคยได้รับการอบรมแต่ก็นานมาแล้วและไม่เคยมีประสบการณ์ตรงในการดูแลผู้ป่วยที่ทำ CRRT เช้าวันนั้นฉันได้รับมอบหมายให้ดูเธอ พระเจ้าได้เลือกที่จะให้โอกาสกับฉันแล้ว แต่ในขณะเดียวกันฉันก็รู้สึกกลัวและวิตกกังวลกับการดูแลCRRT พอรวบรวมสติได้จึงโทรศัพท์ปรึกษาหอผู้ป่วยหนักศัลยกรรมหัวใจ พระเจ้าได้ให้ตัวช่วยฉันมาอีกด้วย ในวันนั้นพี่เล็กซึ่งเป็น<font color=red>***</font>รูด้านทำ CRRT อยู่เวรพอดี ฉันเริ่มใจชื้นขึ้นมาทันที ทุกอย่างได้รับความช่วยเหลือจากพี่เล็กและพี่รุ่ง จนสามารถเตรียมความพร้อมได้ในเวลาไม่นานนักและแพทย์จากหน่วยโรคไตก็มาเปิดเส้นเลือดดำใหญ่สำหรับใช้ฟอกเลือดให้แก่ผู้ป่วย หลังจากนั้นฉันก็ได้เรียนรู้วิธีการดูแลและปฏิบัติตามคำแนะนำของพี่เล็กอย่างเคร่งครัด ในที่สุดเวรเช้าที่แสนจะยาวนานวันนี้ในความรู้สึกก็ได้ผ่านพ้นไป ฉันยังคงได้รับโอกาสให้ดูแลผู้ป่วยรายนี้ต่ออีก 3 วัน โดยมีเจ้าหน้าที่หอผู้ป่วยหนักศัลยกรรมหัวใจ เข้ามาช่วยดูให้เมื่อฉันขอคำปรึกษา

หลังจากที่ได้ทำ CRRT ความดันโลหิตดีขึ้นจนกระทั่งสามารถหยุดการให้ยาเพิ่มความดันโลหิตได้ สามารถขับน้ำและของเสียที่คั่งออกมาได้บางส่วน แต่อาการบวมทั้งตัวยังคงมีอยู่ อาการโดยรวมคงที่ การทำ CRRT เข้าสู่วันที่สอง ระดับความรู้สึกตัวของเธอลดลง ม่านตาไม่ตอบสนองต่อแสง เธอให้แบบฝึกหัดใหม่แก่ฉันอีกแล้ว ฉันรู้สึกอย่างนั้น นั่นหมายถึงว่าฉันจะต้องหยุดการทำ CRRT ไว้ชั่วคราว แล้วพาเธอลงไปเอกซเรย์สมองเพื่อดูว่าเกิดอะไรขึ้นข้างในสมอง ผลการเอกซเรย์ปรากฏว่าสมองผู้ป่วยมีอาการขาดเลือดไปเลี้ยง ทำให้สมองบางส่วนหยุดทำงานลงแล้ว แพทย์ได้โทรศัพท์คุยอาการกับญาติ ญาติประสงค์ที่จะให้แพทย์รักษาจนถึงที่สุด และแล้วการทำ CRRT ก็เข้าสู่วันที่สาม วันนี้ฉันได้แบบฝึกหัดอันใหม่อีก เครื่องมีเสียงร้องเตือนอีกเนื่องจากปลายเข็มที่แทงเข้าไปในเส้นเลือดดำใหญ่เกิดการอุดตันขึ้น ฉันจึงตามแพทย์มาเปิดเส้นเลือดใหม่แล้วก็เริ่มทำ CRRT ต่อ เจ้าหน้าที่แทบทุกคนในเวรวันนั้นมารุมช่วยฉันอยู่คนเดียวทั้ง ๆที่พวกเขาก็มีภาระที่ต้องดูแลผู้ป่วยรายอื่นอีก เช้าวันรุ่งขึ้นสามีของคนไข้ก็เข้ามาบอกกับพยาบาลในเวรดึกว่าประสงค์ที่จะพาผู้ป่วยกลับไปเสียชีวิตที่บ้านเพราะไม่อยากให้ร่างของเธอต้องช้ำไปกว่านี้อีกแล้วพยาบาลจึงติดต่อแจ้งให้แพทย์รับทราบ ลูกสาวและบรรดาพี่น้องของเธอได้นำผ้าไตรมาพาดไว้ที่ร่างของเธอแล้วนำผ้าไตรผื่นนั้นไปทำบุญให้กับเธอ แพทย์มีคำสั่งการรักษาให้หยุดทำ CRRT ฉันจึงได้เรียนรู้วิธีหยุดการทำงานของเครื่องและเก็บเก็บอุปกรณ์ต่างๆ

จากความรู้สึกที่ยอมรับไม่ได้กับการสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รักและความพึงพอใจต่อการรักษากลับแปร เปลี่ยนมาเป็นคำขอบคุณที่ได้ดูแลภรรยาของเขาจนถึงที่สุด ฉันเองก็อยากที่จะกล่าวคำว่าขอบคุณเธอเหมือนกัน ถ้าไม่มีเธอผ่านเข้ามาการทำ CRRT ก็คงไม่เริ่มต้นขึ้นสมรรถนะในการทำงานของเจ้าหน้าที่ทุกคนคงไม่ได้รับการพัฒนา ณ วันนี้ความกลัวความวิตกกังวลต่อการทำ CRRT ของฉันมลายหายไปเปลี่ยนเป็นความมั่นใจมากขึ้น วิกฤตครั้งนี้ได้สร้างโอกาสให้แก่ตัวฉันและเจ้าหน้าที่ในหน่วยงานทุกคน ฉันขอบคุณเธอที่เลือกที่จะให้โอกาสกับฉันเป็นคนแรก ขอบคุณพี่น้องชาวไอซียูหัวใจทุกคนที่คอยแวะเวียนเข้ามาช่วยเหลืออย่างสม่ำเสมอ และก็คงต้องขอขอบคุณเพื่อนร่วมงานทุกคนที่มีภาระในการดูแลผู้ป่วยรายอื่นแต่ก็ยังมีน้ำใจเข้ามาช่วยฉัน โดยเฉพาะเข้ามาช่วยกันผสมน้ำยาและทุกครั้งที่เครื่องมันร้องเตือน

แม้ความประสงค์ของผู้ป่วยก่อนตายคือการอุทิศร่างเพื่อเป็นอาจารย์ใหญ่ แต่ยามที่เธอป่วยหนักเธอก็ได้ทำหน้าที่เป็นอาจารย์ใหญ่ให้กับฉันและเจ้าหน้าที่ทุกคน ในวิกฤติมักจะมีโอกาสเสมอ ฉันขอให้กุศลผลบุญที่เธอได้สร้างวิทยาทานในครั้งนี้จงดลบันดาลให้ดวงวิญญาณของเธอไปสู่ภพภูมิที่ดีขึ้นเถิด